تأثیر بعد عاطفی شخصیت سیدقطب در به‌کارگیری مبنای تصویرآفرینی اسلوب بیان قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌‌پژوه دکتری رشته تفسیر تطبیقی، از کشور افغانستان، مجتمع آموزش عالی بنت‌‌الهدی، جامعه‌‌المصطفی العالمیه، قم، ایران.

2 دانش‌‌پژوه کارشناسی رشته روان‌شناسی، از کشور افغانستان، مجتمع آموزش عالی بنت‌‌الهدی، جامعه‌‌المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

سراسر آیات قرآن پوشیده از اعجاز بیانی تصویرپردازی است. تصویری و ملموس بودن مفاهیم ذهنی، یکی از ابعاد قابل‌فهم بودن بیان قرآن است. پژوهش حاضر باروش توصیفی- تحلیلی و با مراجعه به کتب تفسیری و روان‌شناسی به تأثیر بعد عاطفی شخصیت سید قطب در به‌‌کارگیری مبنای تصویرآفرینی آیات قرآن پرداخته است. ازآنجاکه زبان قرآن عربی و نوعی زبان تصویری است ادیب معاصر مصری سید قطب به ایجاد تصاویر هنری به‌‌کمک تصویری بودن زبان عربی پرداخته است. نتایج بررسی‌ها نشان داد که سید قطب به‌‌دلیل عوامل مختلف فردی، اجتماعی و سیاسی در زندگی خود دچار اضطراب و هیجان‌های نامطلوب شده است و گرایش به عاطفه و احساسات عمیق همراه با نوعی اندوه و درد در او دیده می‌شود. ازآنجاکه مبنای تصویرآفرینی، بازتاب روان و احساسات درونی اوست مکانیزم دفاعی روانی مانند بازگشت زمانی، همانندسازی و هنجارسازی در تصویرآفرینی او نمود پیدا کرده است. این بعد در قالب‌های مهمی مانند تجلی تصویرآفرینی در حالات واقعی، معانی ذهنی، حالات نفسانی، جلوه‌های طبیعت، ضرب‌‌المثل‌ها و قصه‌های قرآنی، الگوهای انسانی و جلوه‌های قیامت بروز و ظهور یافته است.
 

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن کریم (1381). مترجم: الهی قمشه‌ای، مهدی. قم: دار‌الثقلین.

    1. احمدوند، محمدعلی (1368). مکانیسم دفاع روانی. تهران: انتشارات بامداد.
    2. اصغرپور، محبوبه (1384). جلوه‌های تصویرگری در قرآن. قم: دانشگاه الزهرا (س).
    3. بلکمن، جروم اس (1393).‌‌ مکانیسم دفاعی روانی. مترجم: جوادزاده. غلامرضا. تهران: ارجمند.
    4. جعفری، مسعود (1377). سیر رمانتیسم در غرب. تهران: انتشارات مرکز.
    5. جلالی، مهدی (1347). روان‌‌شناسی کودک. تهران: امیر کبیر.
    6. الجوهری، اسماعیل‌بن حماد (1407). الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه. محقق: احمد عبدالغفور عطار. بیروت: دار‌اللملایین.
    7. الخالدی، عبدالفتاح صالح (1989). نظریه التصویر عند سید قطب. السعودیه: دار‌المناره.
    8. الخالدی، عبدالفتاح صالح (1999). سید قطب من المیلاد الی الاستشهاد. بیروت: دار‌الشامیه.
    9. دهخدا، علی‌‌اکبر (1377). لغت‌‌نامه دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    10. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد (1412). المفردات فی غریب القرآن. دمشق: دار‌العلم.
    11. راغب، عبدالسلام احمد (1422). وظیفه الصوره الفنیه فی القرآن الکریم. حلب: فصلت للدراسات و الترجمه و النشر.
    12. سه یر، ولووی میشل (1383). رومانتیسم و تفکر اجتماعی. نشریه ارغنون، شماره2، 41-58.
    13. سید قطب (1360). آفرینش هنری در قرآن. مترجم: فولادوند، مهدی. تهران: بنیاد قرآن.
    14. سید قطب (1387). فی ظلال القرآن. مترجم: خرم‌‌دل. مصطفی. تهران: احسان.
    15. سید قطب (1992). دیوان. عبدالباقی محمدحسین. بیروت: دار‌الوفاء.
    16. سید قطب (2002). التصویر الفنی فی القرآن. قاهره: دار‌الشروق.
    17. سید قطب (بی‌تا). مشاهد القیامه فی القرآن. مصر: ملتزم الطبع و النشر دار‌المعارف.
    18. سیدی، حسن (1387). کارکرد تصویر هنری در قرآن کریم. تهران: نشر سخن.
    19. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1372). صور خیال در شعر فارسی. تهران: انتشارات آگاه.
    20. صالح، صبحی (1977). مباحث فی علوم القرآن. بیروت: دار‌العلم.
    21. صالح، عبدالقادر محمد (1424). التفسیر و المفسرون فی العصر الحدیث عرض دراسه مفصله. بیروت: دار‌المعرفه.
    22. طباطبایی، محمدحسین (1405). نهایه الحکمه. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
    23. عصفور، جابر (1992). النقد العربی. بیروت: دار‌الکتب المصندی.
    24. علو، سعید (1985). معجم المصطلحات الادبیه المعاصره. بیروت: دار‌الکتب اللبنانی.
    25. علی الصغیر، محمدحسین (1412). الصوره الفنیه فی المثل القرآنی. بیروت: دار‌المورخ العربی.
    26. فورست، لیلیان (1375). رمانتیس. مترجم: جعفری، مسعود. تهران نشر مرکز.
    27. محسنی، منوچهر (1357). جامعه‌‌شناسی عمومی. تهران: نشر کتابخانه طهوری.
    28. مولایی‌‌نیا، عزت‌‌الله (1383). اسالیب بیانی قرآن کریم. تهران: انتشارات فرهنگی سبز.